امیر خسرو دهلوی نوشتۀ خلیل احمد احدی

خسرو دهلوی شاعر زیبا کلام،نکته سنج وادیبی از دیار هندوستان. شاعری که ظرافت وشیوا ای اشعار وسروده های زیبایش شهرت ویژه وخاصی را به آن بخشیده که در حوزه دبیات پارسی به “سعدی هندوستان”مشهور است. امیرخسرودهلوی در هندوستان متولد… شد وضمن آنکه از بزرگان.امیرزادگان بابرهند بود؛ درمیان عرفا ومتصوفه از جایگاه رفیعی نیز برخوردار بود.
نظام الدین اولیا یکتن از مشایخ وبزرگان هندوستان ارادت ویژۀ به خسرو داشت که حتی فرموده است اگر در شرع مقدس جایز باشد وصیت می کردم امیر خسرو را در قبر من دفن کنند.
به هر صورت اشعار امیر خسرو دهلوی اکثرا در قالب غزل بوده وگونه های دیگری از قالب های مختلفی شعری را با کمیت اندکی می توان در اندیشه شعری او یافت نمود.
واژه ها ومفاهیمی را که خسرودهلوی مورد استفاده قرار داده در کل حکایت از جازبه های معنوی-عرفانی دارد؛ اما بعضا در غزل هایش واژه”پسر”را هم به وفور می توان در یافت که توصیفی ویژه ای نیز ازین وآژه به عمل آورده است؛که بنده در تشخیص آن عاجزمانده وتشخیص ندادم که آیا امیر خسرو هم شبیه “سلطان محمودغزنوی وایاز”نسبت به نوجوانی محبت داشته ویا کاربرد این واژه(پسر)توسط امیرخسرو حکایت از امری دیگری دارد.برای ارایه تمثیل نمونه از چنین سروده ها در ذیل ملاحظه بفرمایید.
جانی ندانم این چنین یا زدندگانی ای پسر
کاز خوبریان جهان با کس نمانی ای پسر
دل می برد رفتار تو خون می کند گفتار تو
حیرانم اندر کار تو تا بر چسانی ای پسر

خط کز لب آن پسر دمیدست
افسو نست که برشکردمیدست

جان فدای پسرانی که نکو رو باشند
راحت جانست جفاشان چوجفاجوباشند

آباد نشد دل که خراب پسران شد
حسن پسران آفت صاحب نظران شد

ما عاشق روی نیکوا نیم
دیوانۀ شکل هر جوانیم

پسراو نازنینا به کرشمه گاه گاهی
اگر اتفاقت افتد به فتادگان نگاهی

آزرده جانی را مکش بی خانمانی را مکش
مسکین جوانی را مکش توهم جوانی ای پسر
خسرو درین بیچاره گی داردسر آوار گی
درکار او بکبارگی نا مهر بانی ای پسرادامه…